Cơn bão số 3 (Yagi) đã gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản trên địa bàn các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thuộc khu vực phía Bắc. Trong đó, ngày 09/9/2024, tại tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Tuyên Quang, do ảnh hưởng của bão, mưa lũ, một phần thân đập của Hồ thải quặng đuôi số 1 thuộc khu vực khai thác mỏ kẽm, chì Chợ Điền của Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico (Công ty) tại xã Bản Thi, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn đã bị vỡ, dẫn đến bùn thải quặng đuôi trong Hồ chứa bùn thải quặng đuôi số 1 tràn ra ngoài môi trường với khối lượng lớn, gây thiệt hại đối với nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và có nguy cơ tác động tiêu cực đến chất lượng môi trường đất, nước trên phạm vi một số xã giáp ranh thuộc địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn và huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang.

Ngay sau khi nhận được thông tin về sự cố nêu trên, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Công Thương của tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Tuyên Quang cùng các cơ quan chức năng khác có liên quan tại địa phương thực hiện khảo sát, kiểm tra, đánh giá sơ bộ sự cố. Kết quả khảo sát, kiểm tra, đánh giá sơ bộ ban đầu cho thấy đây là sự cố xảy ra trên địa bàn 02 đơn vị hành chính cấp tỉnh nên theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường sự cố nêu trên thuộc cấp quốc gia.

Nhằm kịp thời triển khai các giải pháp đồng bộ ứng phó khẩn cấp với sự cố nêu trên, giảm thiểu tối đa ảnh hưởng đến người, tài sản của Nhân dân và môi trường, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã tham mưu Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Công văn số 6405/BTNMT-KSONMT và 6406/BTNMT-KSONMT ngày 19/9/2024 về việc ứng phó sự cố liên quan đến môi trường trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Tuyên Quang gửi Ủy ban quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn và chính quyền địa phương hai tỉnh Bắc Kạn, Tuyên Quang nhằm khẩn trương tổ chức ứng phó sự cố theo nhiệm vụ được phân công. Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị Ủy ban quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn chỉ đạo ứng phó sự cố, huy động lực lượng, thiết bị, phương tiện ứng phó sự cố, chỉ định người chỉ huy và người phát ngôn về sự cố; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương có liên quan tổ chức ứng phó sự cố nêu trên theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10 tháng 01 năm 2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường và Quyết định số 146/QĐ-TTg ngày 23 tháng 02 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch quốc gia ứng phó sự cố chất thải giai đoạn 2023 - 2030. Đồng thời, đề nghị  chính quyền địa phương hai tỉnh Bắc Kạn và Tuyên Quang phối hợp với Ủy ban quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn trong quá trình triển khai ứng phó sự cố theo nhiệm vụ được phân công.

 
Ngày sau khi xảy ra sự cố, cơ quan chức năng đã tiến hành lấy mẫu nước suối tại xã Bình Phú, huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang

Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh các tỉnh Bắc Kạn và Tuyên Quang, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo chính quyền các cấp phối hợp với các cơ quan liên quan hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng từ sự cố nêu trên gây ra; chủ động có biện pháp nhằm hạn chế việc phát tán chất thải gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân và môi trường; bảo đảm an ninh, an toàn và trật tự xã hội tại khu vực xảy ra sự cố theo quy định.

Đối với Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico thực hiện các nội dung gồm: Khẩn trương thực hiện các biện pháp để thu gom, xử lý, ngăn chặn việc phát tán chất thải ra môi trường; tích cực phối hợp với các cơ quan có liên quan trong quá trình ứng phó sự cố nêu trên. Chi trả chi phí ứng phó sự cố chất thải, cải tạo, phục hồi môi trường, bồi thường thiệt hại và các chi phí khác do sự cố chất thải gây ra theo quy định.

Thời gian tới, dự kiến thời tiết còn diễn biến phức tạp, có thể tiếp tục xảy ra mưa, lũ, yêu cầu Công ty gia cố bờ đập của Hồ chứa bùn thải quặng đuôi bảo đảm an toàn tuyệt đối trong quá trình lưu chứa, vận hành và đẩy nhanh tiến độ khắc phục sau sự cố.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn, Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn và Tuyên Quang, các cơ quan liên quan trong quá trình ứng phó sự cố nêu trên theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

 
Người dân xã Bình Phú đang nỗ lực khắc phục hậu quả do bão số 3 gây ra (khu vực suối lấy mẫu phân tích đã hết ngập do nước lũ đã rút)

Trước đó, từ ngày 16/9, Đoàn công tác của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, cùng với các sở, ngành tỉnh Bắc Kạn, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang cùng chính quyền địa phương đã thực hiện khảo sát kiểm tra thực tế sự cố sạt lở hồ chứa bùn thải quặng đuôi của Chi nhánh Công ty Kim loại màu Bắc Kạn - TMC, Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - VIMICO. Đoàn công tác cũng đã tiến hành lấy mẫu nước và bùn thải từ sông, suối trên địa bàn huyện Chợ Đồn và huyện Chiêm Hoá để xác định mức độ ảnh hưởng. Đoàn công tác đã cùng Công ty Chi nhánh Công ty Kim loại màu Bắc Kạn - TMC và Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên – VIMICO đến khu vực bị ảnh hưởng do sự cố ở xã Phú Bình, huyện Chiêm Hoá để triển khai các giải pháp ứng phó với sự cố nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại.a

 
Người dân đang gặt lúa do khu vực bị ảnh hưởng của bão số 3

Tại các khu vực có ảnh hưởng do bùn thải tràn ra ngoài môi trường, các công nhân của Công ty đã và đang huy động toàn bộ lực lượng và phương tiện để thu gom lại bùn bị chảy tràn.

Trao đổi với Đoàn công tác, ông Nguyễn Chí Tuyến – Bí thư Đảng uỷ xã, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Bình Phú cho biết, do sự cố của bão số 3, địa bàn xã bị cô lập do giao thông bị chia cắt, mất điện, mất mạng internet. Hiện nay đã khôi phục được hệ thống giao thông, thông tin liên lạc, tuy nhiên cuộc sống của nhân dân hiện nay vẫn chưa được ổn định lại sau bão.

Lãnh đạo Công ty đang trao đổi với người dân nơi đây

Bên cạnh đó, do sự cố "vỡ hồ bùn thải ở Bắc Kạn” gây thiệt hại một phần vào nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản cũng như ảnh hưởng tới một số hộ dân… Tuy nhiên, ông Tuyến cho biết, cùng với công tác tuyên truyền sâu rộng, người dân xã Bình Phú hiện nay vẫn luôn tin tưởng vào sự chỉ đạo của các cấp chính quyền địa phương, cũng như hỗ trợ cho người dân ổn định lại cuộc sống sau bão và khắc phục sự cố môi trường do thiên tai.

Đại diện Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường trao đổi cùng lãnh đạo UBND huyện Chiêm Hoá, Lãnh đạo UBND xã Phú Bình cùng đại diện Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên – VIMICO tại trụ sở UBND xã Bình Phú chiều tối ngày 19/9

Tại buổi làm việc với lãnh đạo huyện Chiêm Hoá, Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên – VIMICO cam kết sẽ đồng hành với chính quyền địa phương để hỗ trợ người dân địa phương ổn định lại cuộc sống.

Tại các khu vực có ảnh hưởng do bùn thải tràn ra ngoài môi trường, các công nhân của Công ty đã và đang huy động toàn bộ lực lượng và phương tiện để thu gom lại bùn bị chảy tràn.